Keuzestress2

Beste Jaap,

 

Keuzestress … 

Ik luisterde zojuist op weg naar huis naar Kunststof met als gast Nynke Wijnants. Zij schreef in 2010 ‘Het dertigersdilemma’. Belangrijk thema in dat boek is dat 30-ers enorm veel keuzestress hebben. Ze doet nu nader onderzoek en wat blijkt? Die keuzestress is van alle leeftijden! Dat maakt niet dat er geen 30-ersdilemma is volgens haar, want bij 30-ers is die keuzestress nog gekoppeld aan een aantal andere, juist weer wel leeftijdgebonden, zaken die de boel verergeren.

Neemt niet weg: keuzestress bij iedereen.

Haar nieuwe boek gaat over de existentiële vragen die iedereen in het leven heeft. Nynke had daar wel een mooie redenering over. Volgens haar weten mensen niet dat de vragen waar ze mee zitten existentiële vragen zijn. De existentiële vragen die zich in het leven voordoen, herkent je niet als existentiële vragen omdat je ze nergens aan kunt relateren. Vroeger kon je ze nog relateren aan bijvoorbeeld je geloof of je politieke overtuiging: dat hielp gebeurtenissen in je leven duiden en keuzes te maken. 

Interessant aan haar stellingname is dat er wel nieuwe geloven zijn, zoals individualisme, kapitalisme, en andere –ismen, maar dat we die nooit bewust en expliciet omarmd hebben als geloof. En dus niet kunnen inzetten als richtinggevend keuzekader. Onbewuste geloven dus, met impliciete eisen, die we maar gewoon ingelepeld hebben gekregen. Onbewuste idealen dus ook waar je aan moet voldoen in een context waar dat in theorie ook allemaal kan, want er is genoeg van alles. Gevolg: extreem hoge eisen om aan te voldoen in een context waarin alles mogelijk is (en dus is het je eigen schuld als je niet aan al die idealen kunt voldoen). Keuzestress dus. In combinatie met dat je het nooit goed kunt doen.

Het meest interessante deel van het gesprek ging wat mij betreft over haar fitty met de pragmatisch filosofen. Die laatste verwijten haar dat ze mensen in zingevende, navelstarende modus over eigen existentie wil brengen. Haar stelling is dat die pragmatici het makkelijk praten hebben. Zij hebben namelijk wel die hele filosofische boekenkast kunnen bestuderen en de conclusie voor zichzelf kunnen trekken dat de zin van het leven juist het leven zelf is. Dat pragmatisme kan alleen maar met kennis van al die andere manieren van kijken. De gemiddelde mens heeft dat niet, en kan dus niet zomaar pragmatisch met zijn leven omgaan.

En dan schrijven wij een boek over pragmatisch veranderen? Wat zou haar stelling nou voor ons denken betekenen?

 

Groet, Leike

 

PS: wel handig om te weten: ik zat in de auto na een lange dag werken. Wat hierboven staat is dus mijn interpretatie van dit gesprek, geen letterlijke weergave…

 

PS2: voor wie geïnteresseerd is geraakt: Nynke Wijnants, Wie ben ik? En wat wil ik?